Diastop NL

AROMATHERAPIE - Introductie in de aromatherapie

04 februari 2019

Introductie in de aromatherapie

De aromatherapie gebruikt extracten van bepaalde planten, die men essentiële oliën ( of E.O.) noemt en heeft tot doel het versterken en stimuleren van de natuurlijke afweersystemen, die in elk organisme aanwezig zijn.

In zijn algemene toepassingen wordt vooral preventief gewerkt tegen ziekte. Het werkingsmechanisme bestaat er ondere andere in, om de negatieve effecten van stress tegen te gaan. Essentiële oliën werken in op het centrale zenuwstelsel, sommigen hebben een sedatief effect, anderen stimuleren, en nog anderen herstellen een verstoord evenwicht.
Hier vindt U een korte introductie in de aromatherapie en specifieke raadgevingen omtrend enkele essentiële oliën kan u ook in de zone ‘adviesfiches’ terugvinden op deze site.


Wat is een essentiële olie?

Het is een vluchtige, geurende substantie, geproduceerd door bepaalde planten, die kan geëxtraheerd worden onder de vorm van een vloeistof. Hoewel ze oliën genoemd worden, bevatten ze geen enkele vette component: één druppel op een blad papier zal vervliegen zonder een vet spoor achter te laten, dit in tegenstelling met een plantaardige olie.
Het plantenrijk telt enkele honderduizenden soorten en zo een 4000 onder hen produceren esentiële oliën. Bovendien zijn er maar enkele honderden die dat in voldoende mate doen om te kunnen extraheren. Vandaag de dag gebeurt de extractie vooral volgens 3 procédés:

  • koude persing voor sommige planten, zoals de sinaasappel, waar de essentiële olie zich in de schil bevindt.
  • extractie met een solvent, meerbepaald koolstofdioxide, voor de fragiele bloemen
  • stoomdistillatie, een procédé dat is uitgevonden in de 11e eeuw en dat het meeste gebruikt wordt.

De extractie van essentiële oliën is kostelijk, vooral vanwege de heel grote hoeveelheden van de grondstof die nodig zijn: Men moet gemiddeld ongeveer 35kg aan planten rekenen om één liter essentiële olie te bekomen. Voor sommige planten, zoals bijvoorbeeld de roos, is het zelfs veel meer. Vandaar de hoge prijs van de echte essentiële oliën. Want er bestaan ook syntetische oliën, die in de parfumerie nuttig zijn, maar niet in de aromatherapie.

Sinds duizenden jaren, worden de essentiële oliën gebruikt in de keuken, in de geneeskunde, in de parfumerie en in de kosmetische industrie. Maar het is aan het einde van de 19e eeuw dat de moderne geschiedenis van de aromatherapie begint, op het moment dat men wetenschappelijk kon bewijzen dat essentiële oliën bacteriën konden neutraliseren (ongeveer op hetzelfde moment ontdekt men de antibiotica wat er voor zorgt dat de aromatherapie op de achtergrond verdwijnt). René-Maurice Gattefossé gebruikt in 1928 voor het eerst de term aromatherapie. Af en toe, maar eerder zelden komt men de term parfumotherapie tegen.

Complexe chemische samenstellingen 

 

Een essentiële olie kan tot 100 soorten moleculen bevatten, die elk hun unieke eigenschappen hebben ( antiseptisch, bactericiede, immunostimulerend, decongestief, enz..) . Wetenschappers groeperen deze moleculen in verschillende chemotypes of “biochemische families”- ketonen, esters, coumarines, fenolen, monoterpenen, enz- in functie van de gelijkenissen van hun eigenschappen.
Vele oliën bevatten meer dan één chemotype. De Muskaatsalie ( Salvie sclarea), bijvoorbeeld, bevat 250 verschillende moleculen, waarvan 75% behoren tot de familie van de esters, en 15% tot de familie van de monoterpenen. De moleculen werken synergetisch, wat de polyvalente werking van de essentële oliën verklaart en hun breed werkingsspectrum. Eens men de eigenschappen van de chemotypes kent en hun concentratie in een essentiële olie, kan men vastleggen wat de effecten van deze olie zullen zijn, weldadig of gevaarlijk .

Voor eenzelfde plant mag men niet de eigenschappen verwarren van de essentiële olie, met die van de bladeren of de bloemen, die bijvoorbeeld afgekookt zijn. Verwar ook geen essentiële oliën met culinaire oliën of parfums.

Tenslotte moet men weten dat éénzelfde plant verschillende soorten kan bevatten, die elk verschillende chemotypes kunnen bevatten. Lavendel (lavandula) bijvoorbeeld, omsluit verschillende soorten, zoals de officinalis, de latifolia, de stoechas. Het is dus enkel de complete latijnse naam die ons toelaat te weten over welke plant exact het gaat. De plaats waar de plant gecultiveerd wordt (klimaat, hoogte, samenstelling van de bodem) kan ook een invloed hebben op de chemische samenstelling van de plant .

Gebruiksaanwijzingen

Omdat essentiële oliën zijn samengesteld uit vluchtige moleculen, dringen ze gemakkelijk menselijke weefsels binnen, wanneer men ze inneemt, inademt of aanbrengt. De manier van toediening hangt af van het beoogde effect en van de natuur van de olie, aangezien sommigen niet geschikt zijn voor inwendig gebruik of voor het aanbrengen op de huid.

Inwendig gebruik:

Omdat essentiële oliën irriterend zijn voor de slijmvliezen, mengt men ze meestal met honing of yoghurt ( ze lossen niet op in water). Men vindt ook preparaten met alcohol op de markt, of oleocapsules ( op basis van plantaardige olie), alsook formules in gelulen en in suppo’s. 

Uitwendig gebruik

De olie dringt het lichaam binnen door de huid, ze wordt gemengd met een massageolie of een zalf.

Via inademing:

 

 

  • De olie wordt gediffuseerd in de lucht en opgenomen door de luchtwegen. Er bestaan verschillende diffusie methodes. De passieve methode, die eigenlijk maar een zwakke diffusie teweegbrengt, zonder dat de partikeltjes de lucht kunnen beinvloeden
  • De ventilatoren ( in de verluchtingssystemen van huizen of auto’s) zijn efficiënt, behalve als ze voorzien zijn van een filter die een deel van de partikeltjes tegenhoudt.
  • De elektrisch verstuivers laten een nebulisatie van de oliën toe in een redelijk grote ruimte. Dit is de beste keuze voor het therapeutisch gebruik via de ademhaling

Voorzorgen

Essentiële oliën moeten met de nodige voorzichtigheid gebruikt worden en kunnen zeer gevaarlijk zijn, als ze verkeerdelijk gebruikt worden. Ze zijn inderdaad heel geconcentreerd aan chemische stoffen waarvan er enkele aggressief en allergiserend kunnen zijn voor de huid en de slijmvliezen of zelfs toxisch bij te sterke dosissen of als ze te lang toegediend worden. Wat betreft het inwendig gebruik moet men weten dat enkele chemotypes, zoals de ketonen, giftig zijn en nooit mogen ingenomen worden. Essentiële oliën worden in principe nooit puur ingenomen. Zoals voor elk medicament is het belangrijk goed de aanbevelingen te volgen. In geval van twijfel , aarzel niet om een gekwalificeerde aromatherapeut te raadplegen.